ທັມມະບັນຍາຍ

           ວິທະຍາໄລສົງ ອົງຕື້ຄ໌

        ສາຍ:ພຸດທະສາດ-ພາສາລາວ

           ວິຊາ: ທັມມະບັນຍາຍ



      1.   ການຕຽມຕົວ
ຈະປູກພືນກໍ່ຕ້ອງຕຽມດິນ
ຈະກິນຕ້ອງຕຽນອາຫານ
ຈະເທດສະນາ ວາທະການ ຕ້ອງຕຽມຕົວ

       2.  ການເທດສະນາ
1  ຮູບແບບ  (Form)
2 ເນື້ອຫາ  (Content)

·    ຮູບແບບ
   ນັສສະ ອາຄິລານັສສະ ທັມມັງ ເທສິສສາມີຕິ ສິກຂາ ກະລະນີຍາ
   ພິກສຸພືງທຳຄວາມນະ ຖິໂຕ ນິສິນສຶກສາວ່າ ເຮົາຢືນຢູ່ຈະບໍ່ສະແດງທຳ
   ແກ່ຄົນບໍ່ເປັນໄຂ້ ທີ່ນັ່ງຢູ່ (ຕ້ອງອາບັຕທຸກົດ)

·   ຮູບແບບ
  ນະ ນີເຈ ອາສະເນ ນິສີທິຕິຕະວາ ອຸດເຈ ອາສະເນ ນິສິນນັສສະ ສິກຂາ   ກະລະນີຍາ
  ພິກສຸພືງທຳຄວາມສຶກສາວ່າ ເຮົານັ່ງຢູ່ເທີງອາສະນາຕໍ່າ ຈະບໍ່ສະແດງທຳ ແກ່ຄົນບໍ່ເປັນໄຂ້ ທີ່ນັ່ງຢູ່ເທີງອາສະນາສູງກ່ອນເຮົາ (ຕ້ອງອາບັຕທຸກົດ)

3.  ວິທີການເທສນາ
ເທເສຖະ ທັມມັງ ອາທິກັນລະຍານັງ  ມັສເຊກັນລະຍານັງ ປະຣິໂຍສານະ ກັນລະຍານັງ
ຈົ່ງສະແດງທຳອັນງາມ ໃນເບີື້ອງຕົ້ນ ງາມໃນທ່າມກາງ ງາມໃນທີ່ສຸດ

4.  ວິທີການເທສນາ
·         ອຸເທສ
·         ນິເທສ
·         ປະຕິນິເທສ

Ø  ອາທິກັນລະຍານັງອຸເທສ
     ຍົກຫົວຂໍ້ຂື້ນສະແດງ
Ø  ມັສເຊກັນລະຍານັງນິເທສ
ອະທິບາຍຂະຫຍາຍຄວາມ
Ø  ປະຣິໂຍສານະກັນລຍານັງປະຕິນິເທສ
ສະລຸບຈົບປະທັບໃຈ

v  ອຸເທສ
ຕັ້ງນະໂມຫ້າຊັ້ນ
ພາສິ-ບາລີນິກເຂປະບົດ
ອາຣັມພະຄາຖາ

Ø ນະໂມສາມຊັ້ນ
ນະໂມ ຕັສສະ ພະຄະວະໂຕ ອະຣະຫະໂຕ ສັມມາສັມພຸທທັສສະ
ນະໂມ ຕັສສະ ພະຄະວະໂຕ ອະຣະຫະໂຕ ສັມມາສັມພຸທທັສສະ
ນະໂມ ຕັສສະ ພະຄະວະໂຕ ອະຣະຫະໂຕ ສັມມາສັມພຸທທັສສະ

Ø  ນະໂມຫ້າຊັ້ນ
ນະໂມ ຕັສສະ ພະຄະວະໂຕ ອະຣະຫະໂຕ ສັມມາສັມພຸທທັສສະ ນະໂມ ຕັສສະ
ພະຄະວະໂຕ ອະຣະຫະໂຕ ສັມມາສັມພຸທທັສສະ
ນະໂມຕັດສະ ພະຄະວະໂຕ
ອະຣະຫະໂຕ
ສັມມາສັມພຸດທັສສະ

Ø  ບາລີອຸເທສ
ຍາທິສັງ ວະປະເຕ ພິຊັງ ຕາທິສັງ ລະພະເຕຜະລັງ
ກັນລະຍານະກາຣີ ກັນລະຍານັງ ປາປະກາຣີ ຈະ ປາປະກັງ ວາຕິ....
ບຸກຄົນຫວ່ານພືດເຊັນໃດ ຍ່ອມໄດ້ຜົນເຊັ່ນນັນ
ຜູ້ທຳກັມດີຍ່ອມໄດ້ຜົນດີ ຜູ້ທຳກັມຊົ່ວຍ່ອມໄດ້ຜົນຊົ່ວ

Ø  ອາຣັມພະຄາຖາ
ນະ ບັດນີ້ ອາຕະມະພາບ ຈະຮັບປະທານສະແດງພຣະທັມມະເທສນາ ໃນ...ຄາຖາ
ເພື່ອເປັນເຄື່ອງປະຄັບປະຄອງສະລອງສັດທາ ປະດັບປັນຍາປາລະມີ ເພີ້ມກຸສົນບຸນຣາສີ ( ສ່ວນທັກນິນານຸປຣະທານ ເນື່ອງໃນ...) ຂອງທ່ານພຸດທສາສນິກຊົນທັ້ງຫຼາຍ ຜູ້ມາປະຊຸມກັນນະແຫ່ງນີ ຕາມສົມຄວນແກ່ເວລາສືບຕໍ່ໄປ

Ø  ການເທສມີ 2 ແບບ
1. ແບບທັມມາທິດຖານ  ສອນທັມມະລ້ວນໆ
2. ບຸຄຄະລາທິຖານ  ສອນທັມມະດ້ວຍຕົວຢ່າງ

v  ນິເທສ 4 ສ
1. ສັນທັສສະນາ ( ແຈ່ມແຈ້ງ )
2. ສະມາທະປະນາ ( ຈູງໃຈ )
3. ສະມຸດເຕຊະນາ ( ແກ້ວກາດ )
4. ສັມປະຫັງສະນາ ( ລາເຮີງ )

v  ຕຽມເລື່ອງ
   ບໍ່ເທສທຸກເລື່ອງທີ່ເຮົາຮູ້
   ເທສເລື່ອງທີ່ເຂົາຄວນຮູ້

v  ທັມມະກັມມືດຽວ
   ອະນຸຣາທະ ອະດິດກໍ່ດີ
   ປະຈຸບັນກໍ່ດີ ເຮົາສອນເລື່ອງທຸກກັບຄວາມດັບທຸກເທົ່ານັ້ນ

v  ພາສິດອຸທານທັມ
   ຖ້າເວົ້າໄປເຂົາບໍຮູ້ຢ່າຂູ່ເຂົາ
   ວ່າໂງ່ເງົ່າງົມເງີເຊີໜັກໜາ
   ຕົວຂອງເຮົາເປັນຫຍັງບໍ່ໂກທາ
   ວ່າເວົ້າຈາໃຫ້ເຂົາບໍ່ເຂົ້າໃຈ

v  ນິເທດ
   ອັດຖະທິບາຍ
   ຂະຫຍາຍຈໍາແນກ
   ເສີມເຕີມພາສິດ
   ຂໍ້ຄິດອຸປະມາ
   ນິທານຊາດົກ
   ຍົກສີ່ອະທິບາຍ

Ø  ອັດຖະທິບາຍ
ເຊື່ອມຄວາມ
ນິຍາມຄວາມໝາຍ
ອະທິບາຍຄໍານິຍາມ

ü  ເຊື່ອມຄວາມ
ຣູປັງ ຊີລະຕິ ມັຈຈານັງ ນາມໂຄຕຕັງ ນະ ຊີຣະຕິ
ຮ່າງກາຍເຊື່ອມສູນໄປ ແຕ່ຊື່ສຽງວົງຕະກຸນ ຫາໄດ້ ເຊື່ອມສະລາຍໄປໄດ້

ü  ນິຍາມຄວາມໝາຍ
ນັກບໍລິຫານໃຊ້ຄົນອື່ນໃຫ້ທຳງານແທນໄດ້ດ້ວຍ
ອະລັງ ກາຕຸງ ອະລັງ ສັງວິທາຕຸງ
ທຳເອງກໍໄດ້ ຈັດການໃຫ້ຄົນອື່ນກໍໄດ້

Ø  ຂະຫຍາຍຈຳແນກ
ປາປະນິກທັມ 3 ປະການ
•          ຈັກຂຸມາ ມີຕາດີ
•          ວິທຸໂຣ  ມີທຸຣະດີ
•          ນິສັຍຍະສັມປັນນະ ມີທີ່ເພິ່ງພີງດີ

ü  ຈັກຂຸມາ ມີຕາດີ
ມີຕາແຫ່ງປັນຍາ
ທິຄະທັດສະຄື ເບິ່ງກ້ວາງແນມໄກມີວິໃສທັດ

ü  ວິທຸໂຣ ມີທຸຣະດີ
ມີຄວາມຊຽງຊານສະເພາະດ້ານໃນເລື່ອງທີ່ຕົນກຳລັງທຳເພາະໄດ້ສັ່ງສົມຄວາມຮູ້ແລະປະສົບການໃນເລື່ອງນັ້ນມາຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຍາວນານ

ü  ນິສັຍຍະສັມປັນນະ
ມີຄົນອື່ນໃຫ້ເພື່ງພາອາໃສ
ມະນຸດສັມພັນ

v  ເສີມເຕີມພາສິດ
  ຊັບນີ້ບໍໄກ ໃຜປັນຍາໄວ ຫາໄດ້ ບໍ່ນານ ທົ່ວແຄວ້ນແດນດິນ ມີສິ້ນທຸສະຖານຜູ້ໃດກຽດຄານ ບໍ່ພານພົບເລີຍ